پاسخ اینتل به کوالکام و AMD؛ رونمایی از معماری پردازنده موبایل Lunar Lake با E-Core تا 68 سریعتر و NPU قوی تر از Snapdragon X Elite

اینتل در نمایشگاه Computex از معماری موبایلی کاملاً جدید خود به نام Lunar Lake رونمایی کرد. این معماری با هدف قرار دادن کامپیوترهای مبتنی بر هوش مصنوعی (AI PC)، فناوری‌های جدیدی را برای افزایش کارایی، قدرت پردازش، گرافیک و عملکرد هوش مصنوعی در این محصول به کار گرفته است. در ادامه با مشخصات و ویژگی‌های لونار لیک بیشتر آشنا می‌شویم.

پس از رونمایی کوالکام از Snapdragon X Elite از یک سو و AMD از AI 300 با معماری Strix Point، باید منتظر یک واکنش محکم و سریع از اینتل می‌بودیم که تیم آبی حتی نخواست یک 24 ساعت کامل را از دست دهد و در همان نطق اصلی خود در کامپیوتکس تایوان، این ضرب شست را نشان داد. شاید الان زمانی باشد که بگوییم بالاخره دو قطبی اینتل و AMD در حوزه موبایل (لپ‌تاپ) شکسته شده و هر دو تیم آبی و قرمز خطر یک رقیب اصلی برای حوزه ویندوز یعنی کوالکام را حس می‌کنند و به همین دلیل است که کامپیوتکس امسال جذاب‌ترین نسخه (شاید) ده سال اخیر خود بوده است.

معماری موبایل Lunar Lake، همانطور که در ابتدای این خبر هم به شما دوستان گفتیم، به صورت ویژه برای کامپیوترهای مبتنی بر هوش مصنوعی که این روزها با اصطلاح AI PC در حال گسترش هستند، توسعه یافته است. این معماری قرار است با انواع قابلیت‌های خود بستری باشد که بتوان بسیاری از وظایف مرتبط با الگوریتم‌های هوش مصنوعی را در دستگاهی که بدون اینترنت در حال استفاده از آن هستید نیز بتوانید پیاده کنید.

زمان رونمایی از پردازنده‌های Lunar Lake

اینتل زمان عرضه Lunar Lake را سه‌ماهه سوم سال جاری (2024) یعنی بین یک تا چهار ماه آینده اعلام کرده، اما در حال حاضر جزئیات خاصی در مورد مدل‌های مختلف پردازنده مرکزی (CPU) این محصول ارائه نداده است. در عوض، این شرکت جزئیات معماری پردازنده را برای رقابت با کمپانی‌های AMD و کوالکام در بازار کامپیوترهای مبتنی بر هوش مصنوعی به اشتراک گذاشته است.

مشخصات فناوری ساخت و تراشه‌های Lunar Lake

Lunar Lake در مقایسه با نسل قبلی خود یعنی Meteor Lake، از یک میکرومعماری کاملاً جدید بهره می‌برد. این معماری شامل هسته‌های پردازشی پرقدرت (P-core) جدید، هسته‌های کم‌مصرف (E-core) جدید، گرافیک Battlemage، یک واحد پردازش عصبی (NPU) جدید و برای اولین بار در محصولات اینتل، حافظه داخلی LPDDR5X با پیکربندی‌های ۱۶ یا ۳۲ گیگابایتی است.

نکته قابل توجه دیگر، استفاده اینتل از فرآیند ۳ نانومتری TSMC برای ساخت هسته پردازشی CPU است. این اولین باری است که اینتل برای ساخت تراشه‌های خود به جای کارخانجات اختصاصی‌اش، از بزرگترین رقیب خود در زمینه ریخته‌گری سیلیکون یعنی TSMC، کمک می‌گیرد. با وجود این، طراحی بسته‌بندی و معماری همچنان بر عهده اینتل خواهد بود.

هسته پردازشی با استفاده از فناوری N3B شرکت TSMC ساخته خواهد شد. این فناوری، اولین نسل فرآیند ۳ نانومتری این شرکت است که اپل نیز از آن برای ساخت تراشه A17 Pro در آیفون ۱۵ پرو استفاده کرده است. به صورت موازی با این بخش در داخل تراشه، یک چیپ‌ست دیگر با فناوری ۶ نانومتری TSMC نیز جای داده خواهد شد. بله، بر خلاف معماری چهار قسمتی قبلی (واحد پردازشی، SoC، ورودی/خروجی و گرافیک)، Lunar Lake تنها از دو بخش تشکیل شده است: یک تایل پردازشی و یک تایل «کنترل‌کننده پلتفرم».

مشخصات هسته‌های Lunar Lake

در خصوص مشخصات هسته‌ها نیز باید گفت، Lunar Lake تقریباً از پایه بازطراحی شده و نسبت به Meteor Lake جهش قابل توجهی در عملکرد و کارایی ارائه می‌دهد. پیکربندی هسته این پردازنده ۴+۴ است که شایعات قبلی را تأیید می‌کند. این محصول شامل چهار هسته پرقدرت Lion Cove و چهار هسته کم‌مصرف Skymont می‌شود و به صورت رسمی قابلیت Hyper-threading را کنار گذاشته است. این چرخش اینتل نشان می‌دهد که شاید وقت آن رسیده که دیگر در هیچ پردازنده مرکزی اینتل شاهد استفاده از تکنیک هایپرتردینگ نباشیم. در واقع می‌توان اینطور نتیجه گرفت که پس از اولین استفاده از هایپرتردینگ در پردازنده Pentium 4 در سال 2002، تیم آبی به این نتیجه رسیده که با توجه به پیشرفت هسته‌های کم‌مصرف Skymont، استفاده از آن دیگر غیرضروری است.

هسته‌های پرقدرت Lion Cove نسبت به نسل قبلی خود با قابلیت پردازش با پهنای باند عریض‌تری طراحی شده‌اند که این ویژگی به آن‌ها اجازه می‌دهند با وجود سرعت کلاک کمی پایین‌تر برای پلتفرم‌های موبایلی، داده‌های بیشتری را به صورت همزمان پردازش کنند.

اینتل ادعا می‌کند که به طور متوسط، اجرای دستورات بر هر واحد کلاک در این هسته‌ها، در مقایسه با هسته‌های پرقدرت Meteor Lake، ۱۴ درصد سریعتر خواهد بود، اگرچه در برخی برنامه‌ها می‌تواند تا ۲۰ درصد نیز افزایش یابد. این میزان تقریباً با اعلامیه دیروز AMD در مورد Zen 5 مطابقت دارد که در آن ادعا شده است IPC (دستورات بر کلاک) نسبت به Zen 4 به طور متوسط ۱۶ درصد افزایش یافته است.

هسته‌های کم‌مصرف Skymont نیز به طور چشمگیری ارتقا یافته‌اند و در مقایسه با هسته‌های کم‌مصرف Meteor Lake، شاهد بهبود ۶۸ درصدی عملکرد تک-رشته‌ای محاسبات نقطه‌شناور هستیم. اینتل همچنین پهنای داده مورد پردازش در این هسته‌ها را نیز عریض‌تر کرده، حافظه کش بیشتری به آنها اضافه کرده و صف‌های اجرای دستور در آنها را نیز تعمیق بخشیده است. عملکرد چند-رشته‌ای نیز در طیف وسیع‌تری از فرکانس‌ها و توان طراحی حرارتی (TDP) نسبت به هسته‌های Crestmont بهبود یافته است.

گرافیک Battlemage یا Xe2 در تراشه‌های موبایل Lunar Lake

خبر مهم دیگر این است که Lunar Lake از گرافیک Battlemage یا همان گرافیک Xe2 بهره می‌برد. اینتل ادعا می‌کند که این گرافیک ۵۰ درصد سریع‌تر از پردازنده گرافیکی Arc Alchemist در Meteor Lake است و در عین حال به عنوان یک پردازنده گرافیکی مبتنی بر هوش مصنوعی، حداکثر 67 TOPS عملکرد هوش مصنوعی را ارائه می‌دهد.

Battlemage همچنین از فناوری رهگیری پرتو (ray tracing) و اتصالات DisplayPort و HDMI 2.1 پشتیبانی می‌کند.

واحد پردازش عصبی قوی تر از Snapdragon X Elite

یک واحد پردازش عصبی (NPU) ارتقا یافته نیز وجود دارد که اینتل آن را چهارمین نسل NPU خود می‌نامد. اینتل همچنین ادعای جهشی عظیم در عملکرد را از حدود 11 TOPS برای NPU در Meteor Lake به 48 TOPS برای Lunar Lake دارد. این عدد به اندازه 50 TOPS که AMD با پردازنده‌های جدید Ryzen AI 9 موبایلی خود ادعا می‌کند، بالا نیست، اما از 45 TOPS کوالکام با X Elite SOC آن بیشتر است.

این امر راه را برای ورود نهایی اینتل به موج جدید کامپیوترهای مبتنی بر هوش مصنوعی هموار می‌کند، زیرا عرضه اولیه فقط شامل دستگاه‌هایی بود که توسط کوالکام پشتیبانی می‌شدند.

قابلیت‌های ارتباطی تراشه‌های Lunar Lake

در نهایت، اتصالات پردازنده‌های در راه با این معماری با اضافه کردن حداقل دو پورت Thunderbolt 4 به هر سیستم Lunar Lake ارتقا یافته است. با این حال، OEMهای خاص می‌توانند در صورت تمایل، یک پورت سوم را نیز اضافه کنند. این تراشه‌ها همچنین قادر خواهند بود تا ارتباطات سریعی مانند Wi-Fi 7 و Thunderbolt Share پشتیبانی نموده و چهار خط PCIe Gen 5 و چهار خط PCIe Gen 4 را ارائه دهند.

تمام این سخت‌افزارها در داخل “بخش کنترلر پلتفرم یا همان Platform Controller Tile که در واقع معادل چیپ‌ست در تراشه‌های دسکتاپ است، قرار گرفته‌اند.

جمع‌بندی

به طور کلی به نظر می‌رسد، Lunar Lake گامی بزرگ در جهت پیشبرد استراتژی موبایلی اینتل باشد. اما به یاد داشته باشید که این محصول فقط برای لپ‌تاپ‌های کم‌مصرف طراحی شده است. در میان ارائه‌های متعدد در مورد این موضوع، هیچ عدد TDP مشخصی اعلام نشده است. با این حال، افشاگری‌های قبلی نشان می‌دهد که TDP این محصول به حداکثر 30 وات خواهد رسید. بنابراین به طور مستقیم با MacBook Air مجهز به M3، پردازنده‌های X Elite و X Plus کوالکام و پردازنده‌های جدید Ryzen AI 9 AMD رقابت خواهد کرد.

نظر شما دوستان در مورد معماری جدید اینتل و موج رقابت جدید با AI PCها چیست؟