وقتی تلویزیون شما را زیر نظر می‌گیرد؛ مورد عجیب حریم خصوصی در عصر زندگی هوشمند

آیا تا به حال فکر کرده‌اید وقتی خانواده‌تان جلوی تلویزیون جمع می‌شوند، کسی شما را زیر نظر ندارد؟ واقعیت امروز تلویزیون‌های هوشمند چیز دیگری است. برخی از مدل‌های تلویزیون بدون اطلاع کاربران، رفتار تماشاگران را رصد می‌کنند و داده‌های آن‌ها را به شرکت‌ها و تبلیغ‌کنندگان می‌فروشند. در ایالت تگزاس، دادستان کل علیه پنج شرکت بزرگ تلویزیون شکایت کرده تا این فناوری مخفیانه را متوقف کند. اما آیا این داستان فقط محدود به تگزاس و آمریکاست؟

وقتی در یک شب تعطیل پای تلویزیون نشسته‌اید، خانواده دور هم جمع‌اند و کودکتان مشغول تماشای کارتون است، تصور این است که این ساعات برای شما کاملاً خصوصی هستند. اما در دنیای امروز، بسیاری از مخاطبان فناوری می‌گویند تجربه‌های شخصی‌شان نشان می‌دهد که این تصور دیگر واقعی نیست.

وقتی تلویزیون شما را زیر نظر می‌گیرد

در همین زمینه تجربه یکی از کاربران ردیت بسیار جالب است. او در بخشی از موضوعی که به اشتراک گذاشته، نوشته است که وقتی فهمید «تلویزیون هوشمندش در حال جمع‌آوری داده‌ها درباره اینکه چه چیزی تماشا می‌کند» بوده است، تصمیم گرفت تنظیمات ACR را خاموش کند، اینترنت تلویزیون را قطع کند و حتی از دستگاه دیگری برای پخش محتوا استفاده کند تا حریم خصوصی‌اش را حفظ کند.

این مورد  تنها یک تجربه فردی نیست؛ بازخوردهای مشابه درباره تنظیمات پیچیده، مصرف داده‌های پس‌زمینه و نگرانی از جمع‌آوری اطلاعات خصوصی در میان کاربران فراوان دیده می‌شود، تا جایی که برخی از کاربران دیگر ردیت حتی از وصل کردن تلویزیون‌های هوشمند به اینترنت امتناع می‌کنند تا «تلویزیون نتواند آنها را زیر نظر بگیرد».

جمع‌آوری اطلاعات خانواده‌ها توسط تلویزیون‌ها!

این دغدغه‌های شخصی حالا در سطح قضایی نیز به یک موضوع جدی تبدیل شده است. بنابر گزارشی که رسانه Techspot در ین زمینه منتشر کرده، دادستان کل در ایالت تگزاس آمریکا، علیه پنج شرکت بزرگ تولیدکننده تلویزیون شامل سامسونگ، ال‌جی، سونی، هایسنس و TCL شکایتی طرح کرده که به موضوع مهمی می‌پردازد. در دادخواست مطرح شده پیرامون این دعوی، ادعا شده که تلویزیون‌های هوشمند این شرکت‌ها بدون اطلاع یا رضایت واضح کاربران داده‌های آنها را جمع‌آوری می‌کنند و به شرکت‌ها یا تبلیغ‌کنندگان می‌فروشند.

بنابر گزارش Texas Politics، در اسناد ارائه شده در این دعوی آمده که فناوری مورد بحث، Automated Content Recognition (ACR) نام دارد و می‌تواند هر ۵۰۰ میلی‌ثانیه یک تصویر از صفحه تلویزیون بگیرد، فعالیت‌های تماشاگر را رصد کند و آن اطلاعات را به شرکت‌های تولیدکننده منتقل کند.

انگیزه شرکت‌ها از جمع‌آوری اطلاعات بینندگان چیست؟

برای بسیاری از تولیدکنندگان، جمع‌آوری داده‌های مشاهده یکی از روش‌های مهم در مدل کسب‌وکارشان است. داده‌هایی که نشان می‌دهد کاربران چه چیزی تماشا می‌کنند، چه مدت نگاه می‌کنند و چه نوع محتواهایی را ترجیح می‌دهند، می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تبلیغات هدفمندتر، پیشنهادهای سفارشی و حتی تصمیمات بازاریابی بهتری ارائه دهند.

این فناوری از نگاه شرکت‌ها نه فقط ابزاری برای تحلیل رفتار مصرف‌کننده، بلکه منبع داده‌ای ارزشمند برای فروش به شخص ثالث و افزایش درآمد تبلیغاتی است. این رویکرد سال‌هاست که در دستگاه‌های هوشمند رایج شده است، حتی پیش از این که به تلویزیون‌های هوشمند برسد. برای مثال در گزارش جنجالی پرونده‌ای بزرگ و مهم که توسط رسانه Time در سال 2017 منتشر شد، آمده بود که شرکت Vizio در سال ۲۰۱۷ به خاطر جمع‌آوری داده‌های کاربران بدون رضایت، مجبور به پرداخت جریمه شد و پس از آن موظف شد برای جمع‌آوری یا اشتراک داده از کاربران اجازه بگیرد.

اما در پرونده تگزاس، موضوع پا را فراتر گذاشته است. شکایت عنوان می‌کند که شرکت‌ها با اظهارات گیج‌کننده یا پنهان در روش اخذ رضایت کاربران، جمع‌آوری داده را فعال می‌کنند، به گونه‌ای که انتخاب واقعی و آگاهانه توسط کاربر تقریباً غیرممکن است.

زندگی خصوصی در خانه زیر ذره‌بین شرکت‌های سازنده تلویزیون

برای خانواده‌های عادی، پیامدهای این نوع رصد دیجیتال بسیار ملموس‌تر از مفاهیم فنی است. غیر از تبلیغات هدفمند، اطلاعاتی که ACR می‌تواند جمع‌آوری کند شامل چیزهایی فراتر از لیست برنامه‌هاست. طبق اسناد دادگاه، اطلاعاتی که روی صفحه نمایش داده می‌شود (از متن رمز عبور گرفته تا جزئیات مالی یا حتی محتوای نمایش داده‌شده توسط دستگاه‌های متصل (مانند لپ‌تاپ یا کنسول بازی)) می‌تواند از طریق این فناوری در معرض دسترسی قرار گیرد و تحلیل شود.

اما نکته مهم این است که نگرانی مطرح شده در این زمینه تنها مختص آمریکا نیست. در گزارش‌ها و بحث‌های مصرف‌کنندگان در سراسر جهان، بسیاری از کاربران از اینکه دستگاه‌های «هوشمند» در حال جمع‌آوری اطلاعات دقیق از زندگی روزمره‌شان هستند اظهار نگرانی کرده‌اند.

یکی از کاربران دیگر در ردیت، درباره تجربه‌اش از تبلیغات پس از تماشای یک فیلم نوشت که وقتی صبح روز بعد وارد یوتیوب شده، تبلیغات مرتبط با همان فیلم را دیده و پس از آن متوجه شده که این تبلیغات نتیجه فعال بودن ACR بوده است.

این نمونه‌ها نشان می‌دهد که داده‌های جمع‌آوری‌شده حتی می‌تواند برای تحلیل رفتار کاربر در پلتفرم‌های مختلف به کار رود، و این موضوع باعث می‌شود بسیاری از افراد نسبت به حریم خصوصی دیجیتال خود حساس‌تر شوند.

نگرانی‌های امنیتی و ملی

علاوه بر پیامدهای فردی، شکایت تگزاس جنبه‌های گسترده‌تر امنیتی نیز دارد. در اسناد دادگاه آمده است که شرکت‌های چینی مانند Hisense و TCL ممکن است مجبور شوند داده‌های جمع‌آوری‌شده را براساس قوانین داخلی با مقامات دولتی به اشتراک بگذارند که موضوعی بسیار مهم برای امنیت ملی آمریکا (و البته هر کشور دیگری) خواهد بود.

دادستان تگزاس در بیانیه‌ای اعلام کرده است:

شرکت‌ها، به‌ویژه آنهایی که با حزب کمونیست چین مرتبط‌اند، هیچ حقی برای ضبط غیرقانونی دستگاه‌های آمریکایی داخل منازل مردم ندارند.

این نوع نگرانی‌ها فراتر از خانه‌های شخصی افراد است و به بحث‌های بزرگ‌تر درباره چگونگی استفاده کشورها از داده‌های جمع‌آوری‌شده و تأثیر آن بر سیاست‌ها و امنیت عمومی دامن می‌زند.

نقش خانواده‌ها و راهکارهای عملی

اما اگر برای شما هم این نگرانی ایجاد شده و به دنبال راهکاری برای مسدود کردن جمع‌آوری داده‌های شخصی خودتان توسط شرکت‌های سازنده تلویزیون هستید باید بدانید که شاید ساده‌ترین راه برای کاهش رصد و جمع‌آوری داده، قطع اتصال تلویزیون از اینترنت باشد. در این زمینه استفاده از دستگاه‌های میانی مانند پخش‌کننده‌های جداگانه نیز می‌تواند راهگشا باشد تا تلویزیون مستقیم به شبکه متصل نباشد و داده‌ها را ارسال نکند.

البته در مدل‌های جدید تلویزیون بخشی در تنظیمات حریم خصوصی وجود دارد که به شما امکان لغو جمع‌آوری داده و ارسال به سرورهای شرکت را می‌دهد ولی اغلب کاربران از آن مطلع نیستند. در این شرایط می‌توانید با گشتن در منوهای تنظیمات دستگاه و به خصوص بخش تنظیمات امنیتی، این گزینه که احتمالاً شبیه به عبارت ACR است را غیرفعال کنید.

با این حال، کنترل کامل داده‌ها در سطح فردی دشوار است. کارشناسان حقوقی و حفظ حریم خصوصی تأکید می‌کنند که فشار قانونی و مقررات شفاف‌تر برای شرکت‌ها ضروری است تا به جای گزینه‌های پنهان و پیچیده، روش‌های ساده و قابل فهم برای رضایت آگاهانه کاربران ارائه شود.

نتیجه‌گیری: تلویزیون هوشمند و مرزهای زندگی خصوصی

فراموش نکنید که ما در عصر اینترنت و ارتباطات هوشمند زندگی می‌کنیم و تلویزیون‌های هوشمند دیگر فقط وسیله‌ای برای تماشای یک‌طرفه محتوا نبوده و نقش یک درگاه ارتباطی را دارند. این دستگاه که پراستفاده‌ترین ابزار الکترونیکی بیشتر خانه‌هاست این روزها به منبع داده‌ای قدرتمند تبدیل شده که می‌تواند رفتار، عادت‌ها و حتی محتوای نمایش داده‌شده در خانه را تحلیل کند. تجربه‌های واقعی کاربران و پرونده تگزاس نشان می‌دهد که بدون شفافیت و کنترل مناسب، این فناوری می‌تواند امنیت و حریم خصوصی خانواده‌ها را به خطر بیندازد.

در شرایطی مانند کشور ما که دسترسی واقعی به شرکت‌های سازنده تقریباً غیرممکن است شاید بهترین راه استفاده از دستگاه‌های واسط یا قطع ارتباط تلویزیون با اینترنت باشد. البته اگر این موضوع برای شما حساسیت خاصی ندارد نیز جای نگرانی نیست و می‌توانید بدون محدودیت و مانند قبل از اتصال دائمی تلویزیون هوشمند منزل به اینترنت، استفاده کنید.