[برای اولین بار در ایران] نگاه نزدیک شهر‌سخت‌افزار به چیپست Z890 و سوکت LGA 1851

امشب اینتل به‌طور رسمی چیپست جدید Z890 و سوکت LGA 1851 را برای پردازنده‌های دسکتاپ نسل پانزدهمی Core Ultra Processors (Series 2) معرفی کرد. خوشبختانه نمونه‌ای از مادربردهای جدید Z890 هم‌زمان با رونمایی رسمی به دست شهر سخت‌افزار رسیده است و در این نوشتار به بررسی دقیق‌تر قابلیت‌های جدید، تغییرات و پیشرفت‌های Z890 می‌پردازیم.

طبق معمول اینتل، اول چیپست‌های پرچمدار خانواده Z خود را به میدان می‌فرستد که کامل‌ترین و بهترین چیپست هر نسل خواهد بود. این بار نوبت به Z890 رسیده است تا پردازنده‌های نسل پانزدهمی اینتل را در یک رقابت شدید با تیم سرخ یاری کند. این چیپست از نظر قابلیت‌های ارتباطی و اورکلاکینگ چندین پیشرفت مهم داشته است که در ادامه می‌توانید با آن‌ها آشنا شوید.

بررسی پلتفرم جدید اینتل؛ چیپست Z890، سوکت LGA 1851 و قابلیت‌های جدید

شرکت ایسوس هم به عنوان یکی از بزرگ ترین شرکای اینتل، از مادربردهای جدید سری Z890 خود رونمایی کرده است که نوآوری‌های گسترده‌ای را برای کاربران حرفه‌ای و علاقه‌مندان به سیستم‌های گیمینگ به ارمغان می‌آورد. ما در . پس از رونمایی رسمی، نمونه ای از مادربرد گیمینگ ROG STRIX Z890-E GAMING WIFI را در اختیار داریم که یک مدل رده بالا است.

یکی از ویژگی‌های برجسته این سری از مادربردهای ROG ایسوس، قابلیت NPU Boost است که در بخش بایوس فعال می‌شود و عملکرد واحد پردازش عصبی (NPU) را تا ۲۴٪ افزایش می‌دهد. این قابلیت به کاربران این امکان را می‌دهد تا در نرم‌افزارهای مجهز به هوش مصنوعی از کارایی بالاتری بهره‌مند شوند.

سوکت جدید LGA 1851

سوکت LGA 1851، جدیدترین استاندارد اینتل است که با 1851 پین طراحی شده و امکان تأمین بهتر توان مورد نیاز پردازنده‌های جدید را فراهم می‌کند. ظاهراً تغییرات مورد بحث موجب شده که سیستم تحت بارهای سنگین، پایداری بیشتری داشته باشد. البته سوکت جدید به معنای نیاز برای مادربرد جدید و همچنین پشتیبانی نکردن مادربردهای جدید از پردازنده‌های قبلی است.

در عین حال پین‌های اضافی این سوکت به ارائه قابلیت‌های بیشتر و بهتر کمک کرده است. با این حال سوکت LGA 1851 از نظر اندازه تفاوتی با سوکت پیشین LGA 1700 ندارد و فقط ارتفاع آن کمی تغییر کرده است. این موضوع باعث می‌شود بسیاری از کولرهای فعلی با سوکت جدید LGA 1851 سازگار باشند.

یکی از تغییرات مهم Z890 که باید خریداران حسابی حواسشان به آن باشد، پشتیبانی انحصاری از DDR5 است و دیگر خبری از DDR4 نیست. البته از آنجا که DDR5 کارایی بالاتری نسبت به DDR4 دارد و پهنای باند بیشتری برای پردازش‌های حافظه‌محور فراهم می‌کند، اتفاق مثبتی است.

چیپست Z890 که قلب این پلتفرم جدید اینتل محسوب می‌شود، با پشتیبانی بهتر و بیشتر از فناوری‌های جدید مانند PCIe 5.0 و PCIe 4.0، پهنای باند بیشتری را برای اتصال کارت گرافیک و حافظه‌های ذخیره‌سازی پرسرعت نسل جدید فراهم می‌کند.

با ارائه 16 خط PCIe 5.0 و 8 خط PCIe 4.0، کاربران می‌توانند از آخرین نسل کارت‌های گرافیک و NVMe SSD‌ها بدون دغدغه پهنای گذرگاه استفاده کنند. این چیپست همچنین از Thunderbolt 5 پشتیبانی می‌کند که دو برابر سرعت انتقال داده‌ها نسبت به نسل قبلی Thunderbolt 4 ارائه می‌دهد.

اورکلاکینگ و کارایی

Z890 همچنین برای کاربرانی که به اورکلاکینگ علاقه دارند، ویژگی‌های جدیدی را ارائه می‌دهد. بهبود کنترل ولتاژ و مدیریت حرارت از جمله قابلیت‌های کلیدی است که به کاربران امکان اورکلاک پایدار و امن‌تری را می‌دهد. این چیپست همچنین از فناوری Thermal Velocity Boost (TVB) پشتیبانی می‌کند که به پردازنده‌ها اجازه می‌دهد در شرایط دمایی مناسب، فرکانس خود را بیشتر بوست کند.

چیپست Z890 اینتل دیگر از PCI Express 3.0 پشتیبانی نمی‌کند و بر اساس استاندارد 4.0 طراحی شده است. این چیپست امکان نصب یک کارت گرافیک با دسترسی به پهنای گذرگاه PCIe 5.0 x16 و یک اس‌اس‌دی PCIe 5.0 x4 را می‌دهد که در نسل قبل ممکن نبود.

اینتل در پلتفرم Arrow Lake و چیپست Z890 تغییرات بزرگی در زمینه اورکلاکینگ اعمال کرده است. یکی از این ویژگی‌ها، ارائه Thermal Velocity Boost برای تمامی پردازنده‌های سری K، از جمله Core Ultra 5 است که امکان افزایش دینامیکی سرعت کلاک پردازنده‌ها را در شرایط حرارتی بهینه فراهم می‌کند. این قابلیت قبلاً تنها برای پردازنده‌های رده‌بالا در دسترس بود، اما اکنون حتی مدل‌های میان‌رده نیز از این مزیت بهره‌مند می‌شوند.

علاوه بر TVB، سیستم‌های اورکلاکینگ در پلتفرم جدید به‌صورت مرحله‌ای بهینه شده‌اند. به جای استفاده از نرخ‌های کلاک پایه و توربو، Z890 به پردازنده‌ها اجازه می‌دهد که در سطوح متناوب بین نرخ‌های کلاک، عملکرد خود را تنظیم کنند. این ویژگی که به آن گریداسیون سرعت کلاک می‌گویند، امکان تنظیم دقیق‌تر پردازنده‌ها نسبت به نیاز پردازش را فراهم می‌آورد. این سیستم جدید باعث می‌شود پردازنده‌ها در حین بارهای سنگین، به جای کاهش ناگهانی فرکانس، به‌صورت پیوسته و دقیق‌تری تنظیم شوند تا بهره‌وری و کارایی بهتری حفظ شود.

چیپست Z890 همچنین با پشتیبانی از فناوری‌های مدرن ارتباطی مانند USB4 و Thunderbolt 5، امکانات بیشتری برای کاربران فراهم می‌آورد. پهنای باند بیشتر Thunderbolt 5، امکان انتقال داده‌های حجیم را در کمترین زمان فراهم می‌کند که به‌خصوص برای کاربران حرفه‌ای در حوزه‌های گرافیک و ویدیو، بسیار حیاتی است.

قابلیت‌های ارتباطی و اتصالات

علاوه بر این، با استفاده از معماری گرافیکی Xe LPG اینتل، کاربرانی که از پردازنده‌های نسل جدید اینتل استفاده می‌کنند، می‌توانند بدون نیاز به نصب کارت گرافیک مستقل، صفحه‌نمایش‌های با وضوح بالا را به سیستم خود متصل کنند. این پردازنده‌ها از استانداردهای DisplayPort 2.1 و HDMI 2.1 (FRL) پشتیبانی می‌کنند که امکان استفاده از نمایشگرهای با کیفیت 8K و بالاتر را فراهم می‌سازد.

در زمینه اتصالات نیز مادربردهای سری Z890 با درگاه‌های متنوع و پیشرفته‌ای عرضه شده‌اند. از درگاه‌های متعدد USB گرفته تا اسلات‌های M.2 برای نصب حافظه‌های SSD پرسرعت، همگی به لطف پشتیبانی از ۲۰ خط PCIe 5.0 منشعب از پردازنده و خطوط PCIe 4.0 منشعب از چیپست جدید اینتل ممکن شده است.

همچنین، فناوری جدید NitroPath DRAM در برخی از مادربردهای سری Z890 ایسوس معرفی شده است که با بهبود مسیرهای سیگنال و کاهش نویز، به انتقال سریع‌تر داده‌ها بین رم و پردازنده و افزایش پایداری در فرکانس‌های بالا کمک می‌کند.

در بخش ارتباطات خارجی، Thunderbolt 5 برای اولین بار در مادربردهای دسکتاپ سری Z890 معرفی شده است. این فناوری با ارائه پهنای باند ۸۰ گیگابیت بر ثانیه و افزایش آن به ۱۲۰ گیگابیت بر ثانیه، امکان اتصال همزمان چند نمایشگر 8K را فراهم می‌کند. مدل‌هایی مانند ROG Maximus Z890 Extreme و ProArt Z890-Creator WiFi دارای درگاه‌های Thunderbolt 5 هستند.

برای کسانی که به دنبال اورکلاک رم با سرعت‌های بالا هستند، ایسوس فناوری جدیدی به نام AEMP III را در این سری مادربردها معرفی کرده است که با تنظیم خودکار فرکانس و درایور کلاک، عملکرد بالاتری را فراهم می‌کند. این فناوری ابتدا درایور کلاک و سپس فرکانس ماژول را تیون می‌کند.

نسل جدید WiFi 7 نیز با مادربردها معرفی شده است که سرعت اتصال بی‌سیم را به ۴.۸ برابر WiFi 6 می‌رساند. مادربردهای سری Z890 ایسوس دارای آنتن WiFi Q و نرم‌افزارهای اختصاصی برای بهبود تجربه کاربر هستند.

جمع بندی

پلتفرم جدید اینتل با چیپست Z890 و سوکت LGA 1851، یک پیشرفت بزرگ در زمینه عملکرد و قابلیت‌های ارتباطی به وجود آورده است. پشتیبانی از فناوری‌های نوین مانند PCIe 5.0 و Thunderbolt 5، به کاربران امکان بهره‌مندی از نهایت کارایی و انعطاف‌پذیری را می‌دهد. بهبودهای اعمال‌شده در مدیریت انرژی و حرارت، این پلتفرم را به گزینه‌ای بهتر از همیشه برای کاربردهای سنگین و حرفه‌ای تبدیل کرده است.

یکی از مادربردهای رده بالا و مجهز این نسل، ROG STRIX Z890-E GAMING WIFI است که از جدیدترین فناوری ها و قابلیت های انحصاری ایسوس در کنار طراحی بسیار چشم نواز بهره می برد. این مادربرد از نظر کارایی و اورکلاکینگ، قابلیت‌های ارتباطی پرسرعت و البته قابلیت های هوشمند هیچ چیز کم ندارد. در آینده بررسی این مادربرد جذاب در . منتشر خواهد شد.

این مادربرد ایسوس، جدای از اینکه یک میزبان قدرتمند برای پردازنده‌های Core Ultra است، از نظر قابلیت‌های ارتباطی مدرن و ذخیره‌سازی نیز بسیار غنی است. برای مثال، شما می‌توانید ۷ درایو M.2 نصب کنید که همگی به حرارت‌گیر مجهز هستند. همچنین، این مادربرد برای اولین بار در سری ROG STRIX به نورپردازی تماشایی Polymo مجهز شده است که ظاهر کیس‌های شفاف را دیدنی‌تر کرده و تماشای آن هرگز خسته‌کننده نخواهد بود.